بسم الله الرحمن الرحیم

گزارش دومین همایش میثاق علوی؛ «جلوه های صدق در کلام و سیره علوی»

با حول و قوه الهی و تحت عنایات حضرت ولی عصر(عج) و امیرالمؤمنین(علیه السلام)، همایش «جلوه های صدق در کلام و سیره علوی» در تاریخ ۹۳/۳/۵ با حضور ۱۶۰ نفر از اساتید، محقّقین و پژوهشگران و طلاب حوزه های شهر تهران و به خصوص طلاب حوزه علمیه حضرت خدیجه کبری(سلام الله علیها) در سالن اجتماعات فرهنگسرای اندیشه از ساعت ۸ الی ۱۲:۳۰ برگزار گردید.

این مراسم با تلاوت آیاتی از قرآن کریم شروع شد. سپس، سرکار خانم فضائلی مدیر عامل حوزه و دبیر همایش، بعد از حمد و سپاس خداوند، ضمن تقدیر و تشکر از حاضرین و مدعوین به روند کار اشاره نموده و فرمودند: سومین سال از تلمّذ در دریای بیکران سخنان مولایمان علی (علیه السلام) را همگام با اساتید بزرگوار و طلاب عزیزمان در حوزه علمیه حضرت خدیجه کبری(علیها السلام) پشت‏ سر گذاشتیم و امروز در این همایش به عنوان «جلوه های صدق در سیره علوی(علیه السلام)» در خدمت شما هستیم تا مروری داشته باشیم بر تلاش همه عزیزانی که مورد توجّه خاص مولایمان بودند و توفیق قدم گذاشتن به سرزمین نورانی علوم نبوی را یافتند؛ که تنها با نور وجود علی(علیه السلام) می توان به سرزمین محمّدی(صلی الله علیه و آله) راه یافت. در این همایش بیش از ۳۰ مقاله و ۱۰ وبلاگ طراحی شده و برپایی ۴ نمایشگاه پیرامون صدق، بی صداقتی، آثار و موانع صدق، توسط طلاب مدرسه علمیه حضرت خدیجه کبری(سلام الله علیها) در خدمت عزیزان هستیم و امیدواریم که با رهنمودها و راه و رسم امام علی(علیه السلام) راه تعالی به صراحت و صداقت و کرامت و نجاتمان در این مسیر رقم بخورد.

دبیر همایش در ادامه از کلیه مسئولان و اساتیدی که در برگزاری این همایش و تدوین کتاب مأخذشناسی صدق، تلاش نموده بودند تشکّر و قدردانی نموده و برای همه آنها آرزوی سلامتی و توفیقات از محضر حضرت ولی عصر(عج) مسئلت نمودند.

در ادامه برنامه، سرکار خانم فاطمه سادات قاری نفر اوّل برگزیده فراخوان پژوهشی نکات مهم مقاله خود را بیان نمودند.

سپس استاد گرانقدر جناب آقای دکتر معارف؛ استاد دانشکده الهیات و معارف دانشگاه تهران، مطالبی را پیرامون صدق و آثار بی صداقتی بیان فرمودند، که خلاصه بیانات ایشان چنین است: صدق به دو دسته صدق فردی و اجتماعی تقسیم می شود همچنین دارای آثار دنیوی و اخروی می باشد. طبعاً همانگونه که صدق آثار مثبتی به دنبال دارد، کذب هم پیامدهای منفی به دنبال خواهد داشت. از نقاط برجسته در نهج البلاغه، معرفی الگوهای صادق و الگوهای کاذب است. انسان می تواند رفتار و عملکرد خود را با الگوها مقایسه نماید. اگر ما از علم معناشناسی اطّلاعی داشته باشیم و به همنشین ها و جانشین ها اهمّیّت بدهیم مطابق اسلوب معناشناسی در نهج البلاغه، می بینیم همنشینی مناسبی در صدق و ایمان از یک طرف، و بین کذب و نفاق از طرفی دیگر وجود دارد. در مفهوم شناسی صدق گفته شده که صدق؛ مطابقت سخنان است با یک واقعه خارجی که می تواند وعده ای عملی یا گفتاری باشد. معیار صدق در سخن فاعلش که صادق نامیده می شود به مطابقت زبان حال بر می گردد که از سنخ درونیات است گاهی در نهج البلاغه، حضرت سخنانی را از پیامبر(صلی الله علیه و آله) نقل می کند . یکی از جمله خطبه ۱۷۶ که می فرماید: ایمان انسان محکم نمی شود مگر این که قلبش محکم باشد و قلبش محکم نمی شود مگر این که زبان او زبان با استقامتی باشد و از کذب و چاپلوسی و امثال اینها بری باشد. اینها کاملاً با صدق ارتباط دارند. در نهج البلاغه یکی از الگوهای صداقت خود حضرت امیر(علیه السلام) هستند که با مردم صحبت می کردند و پیامدها را به آنها منتقل می کردند. همچنین الگوهای راستینی در نهج البلاغه می بینیم که اصحاب پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بودند و همچنین الگوهای کذب و نفاق را معرّفی می کند.

سرکار خانم احمدی؛ استاد برجسته نهج البلاغه و مترجم صحیفه سجّادیه، در گزارشی کوتاه روند تدوین مأخذشناسی صدق در نهج البلاغه را بیان فرمودند و اشاره نمودند که : ماهها در این اندیشه بودیم که نظام اخلاقی را در نهج‌ البلاغه بجوییم، تا فارغ از آموزه ‌های رایج افلاطونی و ارسطویی، آب صافی فضایل را از سرچشمه بیابیم تا زاد راهی گرانمایه در سلوک الی الله گردد و تشنگان معارف را از برکه‌ های حقیر حقیران بی ‌نیاز گرداند. از آنجا که هر نظامی را بنایی است که اگر بخواهد ماندگار باشد، باید بر پایه ‌های قویمی استوار باشد که هم خود بماند و هم ورودکنندگان به بنا را جاودانه سازد، در جستجوی مبنا برآمدیم و با ذرّه ‌بین حقیقت ‌یاب آیات و روایات، در کوی و برزن ‌های عمارت ‌های اخلاقی گذر کردیم، کلمات نورانی معصومان(علیهم السلام) را روشنگر دهلیز‌های تاریک رذایل یافتیم؛ و در این میان جمله ‌ای از خورشید کلام علی(علیه السلام) بر تارک همه کلمات می ‌درخشید که: «الصدق خیرمبنی» صدق بهترین مبنأ است؛ به این ترتیب مبنایی بودن فضیلت صدق را در شکل گیری نظام اخلاقی دریافتیم.
با تنظیم برنامه ‌ای یک ساله، نهج البلاغه را به چهارده بخش تقسیم نموده و یارانی همدل و همراه را که در همایش اوّل جسته بودیم، به بزم معرفت مولا فرا خواندیم و در نشستی توجیهی، درختواره مجمل صدق را که از نهج‌البلاغه استخراج کرده بودیم، عرضه نموده، اهداف و راهکارها عرضه گردید. یاران هر دو هفته یکبار گردهم می ‌آمدند و با مطالعه دقیقی که در محدوده تعیین شده انجام داده بودند، ابتدا به صورت کارگاهی یافته‌ های خود را در گروه ‌های ۴-۳ نفره مباحثه می ‌کردند؛ آنگاه جزوه آماده‌ ای که تمام موارد صدق را در همان محدوده گرد آورده بود، به آنان ارائه می ‌شد و یافته‌ های صحیح و ناصحیح، توجیه و تبیین می‌ گردید. پس از اتمام این مرحله، فعّال ترین افراد گروه که به صورت مرتّب و پیگیر، طبق برنامه عمل می‌کردند ، به مرحله جدّی تر و تخصصی تر بعدی فرا خوانده شدند (۶ نفر) در این مرحله باید تمام یافته های پیشین تنقیح و مستند سازی می شد. از جمله راههای مستند سازی ، طی چند مرحله بیان شأن ورودهای جمله های امام (علیه السلام)، تبیین کلام امام(علیه السلام) و ارتباط آن با عنوان مرتبط با صدق، استناد به شروح نهج البلاغه در کوتاه ترین و رساترین جمله، ارجاعات دقیق، و در صورت لزوم توضیح نگارنده ، ذیل هر عنوان انجام شد. این بخش نیز با تقسیم کاری دقیق، حدود ۸ ماه به طول انجامید.
اینک با بیش از ۵۰۰ نکته نغز و بدیع از «جلوه های صدق در نهج البلاغه» روبرو هستیم هر یک از این نکته ها جلوه‌ای از انوار خورشید آسمان صداقت، و چراغی است تابناک در مسیر سلوک صادقانه. این مجموعه را «مأخذ شناسی صدق در نهج البلاغه» نام نهادیم و با کمال تواضع دست ادب بر سینه نهاده و ارادتمندانه تلاش ناچیزمان را بسان ران ملخی به پیشگاه سلیمان ولایت تقدیم نمودیم؛ زیرا ارمغان مور پای ملخ است. امید که این وجیزه به آستان کرمش مقبول افتد و به دیده اغماض، قصور و تقصیر ما را نادیده انگارد که: «عین ُالرّضا عَن ْ کُل ّ عَیْب ٍ کَلِیله»

در ادامه برنامه، سرکار خانم نعیمه حمیسی از طلاب مدرسه حضرت خدیجه کبری(سلام الله علیها) مطالبی را پیرامون صدق بیان نمودند.

دکتر دلشاد تهرانی نیز از دیگر سخنرانان این همایش بودند که بیاناتی را در زمینه موانع صدق ایراد فرمودند.

از نگاه ایشان؛ پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) برانگیخته شده تا انسان و جامعه را به کمال مطلوب برساند و بر این اساس یک نظام اخلاقی را سامان داد، در مدرسه اخلاقی و نبوی صدق و راست زبانی محور نظام اخلاقی است و نظام هستی بر صدق است. امیر مؤمنان نظام عالم و هستی را بر صدق می داند و چنان با آن روبرو می شود که جز صدق در آن جایی ندارد، در حکمت ۱۳۱ می فرمایند: «ان الدنیا دار الصدق لمن صدقها»، در کلام ۲۱۰ نفاق، فراموشی آخرت، گمان نادرست، توهم زدگی و …. را از موانع صدق می دانند. در حوزه فرهنگی اگر راستی و راست زیستی درجامعه ای شرافت داده نشود و حرمت پیدا نکند کار سخت خواهد شد در حکمت ۲۵۲ حضرت می فرمایند «فرض الله ترک الکذب تشریف الصدق» راستی و راست گویی باید در همه عرصه های زندگی جریان پیدا کند تا آنجا که امکان دارد با همه همت مان راست بگوییم و تن به دروغ گفتن ولو برای هر توجیهی ندهیم.

حضرت آیت الله خزعلی از دیگر مدعوین و سخنرانان این همایش بودند که بیانات کوتاهی ایراد فرمودند.

ایشان در ابتدا با تبریک مبعث حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) ضمن تقدیر و تشکّر از دست اندرکاران برپایی این برنامه به اهمّیّت دادن این گونه مسائل در سطح جامعه اشاره فرموده و نکاتی را پیرامون مقام امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) و شخصیت های مهمی چون علّامه امینی و آیت الله بروجردی و …. که در زمینه مقام و منزلت حضرت قلم زده اند مطالبی فرمودند. این سخنان هرچند کوتاه و مختصر بود ولی با حضور معنوی ایشان فضای همایش به گونه ای دیگر رقم زده شد.

در حین همایش کلیپ های متنوع پیرامون صدق و نیایش پخش گردید و در پایان همایش به برگزیدگان پژوهشی و وبلاگی و نیز به محققین نهج البلاغه که تلاش نمودند تا کتاب مأخذ شناسی صدق به ثمر برسد، جوایزی به رسم یاد بود اهداء شد و حاضرین از غرفه هایی که در جنب سالن توسط طلاب مدرسه علمیه حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) پیرامون صدق، آثار صدق و موانع بی صداقتی و آثار بی صداقتی به صورت کارتون پلاست تهیه شده بود، دیدن فرمودند.